داروی هاضوم

یکی از تقویت‌کننده های معده داروی هاضوم است، هاضوم ترکیبی سه‌گانه از آویشن، زنیان و سیاه‌دانه است که برای هضم غذا مفید است و معده را تقویت می‌کند. آویشن و زنیان را باید آسیاب کرد ولی سیاه‌دانه را نباید آسیاب کرد زیرا اگر سیاه‌دانه آسیاب گردد پس از مدتی بی کیفیت می شود.
مقدار ترکیبات باید مساوی باشد. خوب است که این دارو در خانه باشد تا اگر کسی مبتلا به شکم‌درد یا سنگینی معده شد یا در هضم غذا مشکل داشت از آن استفاده کند، پیامبر (ص) بااینکه تمام نکات را در خوردن و نوشیدن رعایت می‌کردند ولی بازهم از این دارو استفاده می‌کردند بنابراین حتی افرادی که بیمار نیستند و نکات تغذیه را رعایت می‌کنند ممکن است به این دارو نیاز پیدا کنند.

این ترکیب را باید همراه لقمه اول و آخر غذا به‌اندازه یک قاشق چای‌خوری مصرف نمود و برای مصرف قبل از غذا باید مقداری نمک به آن بیفزاییم. مصرف این دارو برای رفلکس و بوی بد مدفوع مفید است.

در روایت آمده: رُوِيَ عَنِ النَّبِيِّ ص‏ أَنَّهُ دَعَا بِالْهَاضُومِ‏ وَ السَّعْتَرِ وَ الْحَبَّةِ السَّوْدَاءِ فَكَانَ يَسْتَفُّهَا إِذَا أَكَلَ الْبَيَاضَ وَ طَعَاماً لَهُ غَائِلَةٌ وَ كَانَ يَجْعَلُهُ مَعَ الْمِلْحِ الْجَرِيشِ وَ يَفْتَتِحُ بِهِ الطَّعَامَ وَ يَقُولُ مَا أُبَالِي إِذَا تَغَادَيْتُهُ مَا أَكَلْتُ مِنْ شَيْ‏ءٍ وَ يَقُولُ هُوَ يُقَوِّي الْمَعِدَةَ وَ يَقْطَعُ الْبَلْغَمَ وَ هُوَ أَمَانٌ مِنَ اللَّقْوَة. مكارم الأخلاق ؛ ص187یعنی «(پیامبر (ص)) خواستند که زنیان و آویشن و سیاه‌دانه برایش بیاورند، زمانی که غذای (سفید) سنگین میل می‌کردند یا غذایی که مشکلی داشت از این دارو استفاده می‌کردند و به آن نمک اضافه می‌کردند و غذا را با آن شروع می‌کردند و می‌فرمودند دیگر اهمیت نمی‌دهم که چه می‌خورم و نیز می‌فرمودند این معده را تقویت می‌کند و بلغم را قطع می‌کند و این ایمنی از لقوه است.»

در روایت مراد از غذای سفید غذاهایی مانند پیه و چربی و سفیده تخم‌مرغ و لبنیات است که غذاهای سنگینی هستند. در این روایت کلمه هاضوم آمده که در روایت دیگری فرمودند همان نانخواه (زنیان) است.مَنْ أَرَادَ أَكْلَ الْمَاسْتِ وَ لَا يَضُرُّهُ فَلْيَصُبَّ عَلَيْهِ الْهَاضُومَ‏ قُلْتُ لَهُ وَ مَا الْهَاضُومُ‏ قَالَ النَّانْخَواهُ‏. الكافي ؛ ص338

این روایت در کتاب مکارم الاخلاق آمده و تأثیر این دارو در تجربه مشاهده‌شده است. در روایات قبلی گفته شد که آویشن معده را دباغی می‌کند و سیاه‌دانه هم درمان کل بیماری‌ها است و زنیان نیز برای هضم غذا توصیه‌شده.

تحقیق : مهدی شیروانی